Νοητική Δυσλειτουργία

Πολλοί άνθρωποι με ψυχικές ή νευρολογικές διαταραχές παρουσιάζουν προβλήματα στις νοητικές τους λειτουργίες. Μπορεί να αδυνατούν να συγκρατήσουν στη μνήμη τους ή να ανακαλέσουν σημαντικές πληροφορίες, να παραμείνουν συγκεντρωμένοι σε μία εργασία, να σχεδιάσουν και να οργανώσουν κάτι με τη σκέψη τους ή να επιλύσουν προβλήματα.
Σήμερα γνωρίζουμε μέσα από την έρευνα ότι συχνά τα προβλήματα αυτά προκαλούνται από τις ίδιες τις νόσους και ότι μπορεί να παραμένουν ακόμα και όταν υποχωρήσουν τα άλλα συμπτώματα. Επιπλέον, οι σχετικές έρευνες έχουν δείξει ότι οι περιοχές του εγκεφάλου που χρησιμοποιούνται για τις νοητικές δραστηριότητες, δεν λειτουργούν φυσιολογικά σε συγκεκριμένες ψυχικές διαταραχές, όπως η σχιζοφρένεια, ορισμένες συναισθηματικές διαταραχές κ.ά. Συνεπώς οι ψυχικές διαταραχές μπορούν να επηρεάσουν τις εγκεφαλικές λειτουργίες και αυτό προκαλεί προβλήματα νοητικής δυσλειτουργίας.
Κάθε ψυχική ή νευρολογική διαταραχή επηρεάζει με διαφορετικό τρόπο τις νοητικές λειτουργίες. Επιπλέον, δεν επηρεάζεται κάθε άτομο που πάσχει από μία νόσο, με τον ίδιο τρόπο και στον ίδιο βαθμό. Για παράδειγμα, ορισμένοι ασθενείς με σχιζοφρένεια έχουν σοβαρότερα νοητικά προβλήματα από άλλους και ορισμένοι ασθενείς με διπολική διαταραχή ή κατάθλιψη έχουν προβλήματα σε μία μόνο νοητική λειτουργία και όχι σε άλλες. Γι’ αυτό η εκτίμηση της νοητικής δυσλειτουργίας πρέπει να γίνεται εξατομικευμένα στον κάθε ασθενή.
Τα νοητικά ελλείμματα εμποδίζουν τους πάσχοντες να λειτουργήσουν φυσιολογικά στην καθημερινή τους ζωή. Περιορίζουν την ικανότητά τους να εργαστούν ή να σπουδάσουν, να δημιουργήσουν ή να διατηρήσουν κοινωνικές σχέσεις, ακόμα και να ανταποκριθούν σε καθημερινές απλές υποχρεώσεις για την αυτο-συντήρησή τους, όπως τα ψώνια, οι λογαριασμοί, οι δουλειές του σπιτιού. Έχει βρεθεί ότι τα νοητικά προβλήματα περιορίζουν την κοινωνική λειτουργικότητα των ασθενών με σχιζοφρένεια περισσότερο από τα άλλα συμπτώματα σε μακροχρόνια βάση. Σε άλλες διαταραχές, όπως οι άνοιες ή η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής – υπερκινητικότητας, η νοητική δυσλειτουργία είναι το κυρίαρχο πρόβλημα.

Μύθοι για τη νοητική δυσλειτουργία

• Οι νοητικές λειτουργίες θα επανέλθουν όταν περάσουν τα ψυχικά συμπτώματα.
• Τα νοητικά ελλείμματα προκύπτουν απλώς επειδή ο ασθενής δεν προσπαθεί αρκετά.
• Η νοητική δυσλειτουργία οφείλεται αποκλειστικά στα ψυχιατρικά φάρμακα.
• Η νοητική δυσλειτουργία προκαλείται από τη μακρά παραμονή στο νοσοκομείο.

Αλήθειες για τη νοητική δυσλειτουργία

• Η σχιζοφρένεια, οι συναισθηματικές και άλλες ψυχικές διαταραχές μπορεί να προκαλέσουν νοητικά ελλείμματα.
• Με σωστή επιλογή φαραμακευτικής αγωγής και κατάλληλων δόσεων αποφεύγεται η επιβάρυνση των νοητικών λειτουργιών από τα ψυχιατρικά φάρμακα.
• Τα νοητικά ελλείμματα που επιμένουν, απαιτούν ειδική θεραπευτική αντιμετώπιση.
• Η θετική στάση απέναντι στη μάθηση βοηθά τους ασθενείς να χρησιμοποιούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις νοητικές τους δεξιότητες.
• Αν το κοινωνικό περιβάλλον είναι υποστηρικτικό, ενθαρρύνει τον ασθενή να αντιμετωπίσει καλύτερα τα νοητικά του ελλείμματα.
• Άλλοι παράγοντες που προϋπάρχουν ή συνυπάρχουν με τη διαταραχή, μπορεί να συμβάλλουν στα νοητικά ελλείμματα.